Vüqar Dadaşov: “Rusiya heç bir halda Azərbaycan- Ermənistanı münasibətlərinin normallaşmasında maraqlı ola bilməz”

Vasif Əfəndi: “Bütün proseslərin eyni ssenari üzrə məkan və zamanda başlaması Rusiyanın təbliğat maşının məhsuludur”

Elman Vəliyev: “Kreml başı qarışdığı bir zamanda Cənubi Qafqazda da işlərin dolaşmasını istəmir”

Ermənistan müxalifəti İrəvanın mərkəzində yürüşlərə başlayıb. Ötən gün aksiya iştirakçıları Ermənistan hökumətinin Qarabağla bağlı siyasətinə etiraz ediblər. Müxalifətçi deputat, Ermənistan Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin keçmiş rəhbəri Artur Vanetsyan bildirib ki, hakimiyyət güc tətbiq etməyə hazırdır, xalq isə artıq yorulub. "Bizi qorxutmaq və ya dayandırmaq mümkün deyil. Əminik ki, məqsədimizə nail olacağıq, itirəcəyimiz heç nə yoxdur. Biz artıq öz gücümüzün bir hissəsini itirmişik”, - deyə etirazçı deputat söyləyib. Aksiya iştirakçıları baş nazir Nikol Paşinyanın istefasını tələb edirlər. Yürüşlərin sonunda etirazçılar İrəvanın mərkəzindəki Azadlıq meydanında yenidən birləşəcək.
Politoloq Vüqar Dadaşov “Xalq Cəbhəsi”nə açıqlamasında bildirib ki, Ermənistanda davam edən etirazlara və ümumiyyətlə Ermənistanda baş verən proseslərə düzgün qiymət vermək üçün ilk öncə unutmamalıyıq ki, Azərbaycanın möhtəşəm qələbəsindən sonra faktiki kapitulyasiya aktına imza atmış Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyanın növbədənkənar keçirilmiş seçkidə qələbəsi faktı özü onu sübut edir ki, erməni cəmiyyəti bütövlükdə Qarabağ yükündən azad olmaq niyyətindədir və Nikol Paşinyana dəstək verib: “Maştabına görə Ermənistanda həmin dövrlərdə keçirilən etiraz aksiyaları nisbət etibarı ilə daha böyük idi. Ancaq bu halda da Paşinyan hakimiyyətini qoruya bildi. Həmin dövrlərdə etiraz aksiyalarına erməni cəmiyyəti əsasən öz istəyi ilə çıxmışdı. Ancaq indi vəziyyət daha fərqlidir, etirazlar kənardan daha doğrusu, Rusiya tərəfindən idarə olunur. Əvvəla qeyd edim ki, Nikol Paşinyanın Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə son 6 aprel 2022-ci il tarixli Brüssel görüşündən sonra ənənəvi olaraq Rusiyanın proseslərə müdaxiləsi gözlənilən idi. Brüssel görüşündən dərhal sonra Nikol Paşinyan və İlham Əliyev arasında əldə edilmiş razılıq sözsüz ki, Moskvanı narahat etməyə bilməzdi və buna görə də Kreml hakimiyyəti Paşinyanı Moskvaya təcilli çağıraraq tələsik, aprelin 19-da Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan arasında görüş təşkil edildi. Putin əmin olmaq istəyirdi ki, Ermənistan, Azərbaycan, Qarabağla bağlı Rusiyanın istəkləri Paşinyan tərəfindən yerinə yetiriləcəkdir. Paşinyan - Putin görüşü öncəsi Avropa İttifaqı Şurasının prezidenti Şarl Mişelin Paşinyana telefon zəngi vəziyyətin mürəkkəbliyini əyani göstərir. Sözsüz ki, Şarl Mişel də Nikol Paşinyanla Brüsseldə əldə edilmiş razılaşmanın Putin tərəfindən pozulacağı ehtimalı ilə onunla bir daha danışmaq məcburiyyətində qalıb. Əminliklə demək olar ki, Putin Paşinyandan 19 aprel Moskva görüşündən istədiyini ala bilməyib, yaxud Putin artıq Paşinyanın ona verdiyi vədlərinə əməl etməyəcəyinə əmindir. Məhz bundan sonra Rusiya Paşinyanı devirmək üçün proseslərə əlavə güc qatıb”.
Politoloq onu da qeyd edib ki, Moskva görüşündən dərhal sonra Ermənistan sərhədçilərinin Azərbaycana Zəngilan istiqamətində təxribatı sözsüz ki, Moskvanın sifarişidir, nəzərə alsaq ki, Ermənistanın sərhədlərinin qorunması və nəzarəti Rusiyanın əlində olması təxminimizin əsalı olduğunu göstərir: “Paşinyanın Moskva səfərindən sonra etirazların güclənməsinə səbəb olan Qarabağımızla bağlı açıqlamaları Moskva ilə mühüm razılaşmanın əldə edilməməsini göstərən mənzərədir. Aksioma formasında özünü sübut edən fakt budur ki, Rusiya heç bir halda Azərbaycan- Ermənistanı münasibətlərinin normallaşmasında maraqlı ola bilməz. Rusiyanın regionda mövcudluğu yerlərdə konfliktlərin mövcudluğundan keçir. Deməli, Paşinyan hakimiyyəti bu mövcudluğa təhlükə yaradır. Ona görə də, Paşinyanın devrilməsi Rusiyanın maraqlarının təmin edilməsi deməkdir. Hal-hazırda İrəvanda keçirilən etiraz aksiyasının liderləri açıq-aşkar Rusiya yönümlü fiqurlardır. Köçaryan-Sarkisyan tandemi ümumən oynanılmış kartlardır və ermənilərin bu cütlüyə münasibəti nifrətə bərabərdir olduğu kimi də, imkanları və dəstəkçiləri də yox səviyyəsindədir. Ermənistanın Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin sabiq direktoru Artur Vanetsyan artıq özü etiraf etdiyi kimi siyasətçi deyil və təsirli gücə malik ətrafı yoxdur. Rusiya Ermənistanda sarsılmış dayağının bərpası ümidi ilə hər kəslə razılaşmaq məcburiyyətindədir. Ermənistan Milli Məclisi spikerinin müavini, Daşnaksutyun partiyasından olan üzvü İşxan Saqatelyan nə qədər gizlətsə də Rusiyanın sifarişini həyata keçirir. İsxan Saqatelyan yeni siyasi fiqur kimi müəyyən tərəfdarlar əldə edə bilib, ancaq etirazların növbəti günlərində səngiməsi ehtimalı da var.Paşinyanın siyasi iradəsi, dözümü və qətiyyəti olmalıdır ki, bu təzyiqə davam gətirsin. Maraqlı məqamlardan biri də budur ki, Rusiyanın Ukraynada məğlubiyyəti həm də Paşinyan hakimiyyətinin işinə yararlıdır və çox güman ki, Paşinyan da bu amilə diqqət yetirir. Hər bir halda kimin Ermənistanda hakimiyyətdə olmasından asılı olmayaraq Azərbaycan öz siyasi hədəflərini realaşdıracaq. Ancaq erməni cəmiyyəti də anlamalıdır ki, revanşist ideyaları ilə Azərbaycana meydan oxumaq 44 günlük müharibənin artıq Ermənistan ərazisində görmək arzusuna bərabərdir. Paşinyan isə bu ssenarini dayandıra biləcək yeganə şəxsdir. İnanıram ki, son anda erməni revanşistlər bunu dərk edəcəklər”.
Politoloq Vasif Əfəndinin fikrincə, Azərbaycan və Ermənistan dövlət rəhbərlərinin Brüssel görüşündən sonra iki ölkə arasında münasibətlərin yoluna qoyulması üçün nikbin əhval-ruhiyyənin yaranması ilə yanaşı əlaqələrin bərpası və dayanıqlı sülhün təmin olunmasına əngəl törədən qüvvələri də aktivləşdirdi. Aprel ayının 21-dən etibarən Ermənistanda lokal xarakterli və kütləvi omayan mitinqlər davamlı olaraq təşkil edilir. Mitinqlərin əsas hədəfi Azərbaycan – Ermənistan münasibətlərinin normallaşmasının qarşısını almaqdır. Bu siyasi qüvvələr və təşkilatçılar əsasən mitinq təşkilatçılarını “aktivistlər” kimi qələmə verərək özləri bir qədər ikinci planda dayanmağa üstünlük verirlər: “Həmin “aktivistlər” Paşinyanı Qarabağı satmaqda ittiham edərək Xankəndiyə Laçından yan keçməklə yeni yolun inşasına etiraz edirlər. Həmçinin Paşinyanın Azərbaycan tərəfinin təklif etdiyi 5 prinsipi qəbul etməsini xəyanət adlandırırlar. Əslində isə bu addımlar Ermənistanın Qafqazda qalıb yaşaması üçün tarixi şansdır. Eyni zamanda mitinqçilər Rusiyanın Ukraynaya qarşı işğalçı siyasətinə dəstək şüarları da səsləndirirlər. Heç də təsadüfü deyil ki, bu günlərdə Rusiya informasiya agentlikləri guya Moldovanın işğal altında olan Tiraspol şəhərinə raket zərbələri endirildiyi iddialarla məlumat yaydılar. Belə dezinformasiyalarla gələcəkdə Odessa istiqamətindən Moldovaya soxulmaq cəhdləri üçün münbit şərait yaradılmağa çalışılır. Bununla da döyüş sahəsində kələfin ucunu itirmiş Rusiya qoşunları ətrafa daha çox zərər vurmaqla müharibədəki taktiki - siyasi uğursuzluğunu və canlıq qüvvə sarıdan böyük itkilərini saxta “qələbə” adında təqdim etməyə çalışır. Bütün proseslərin eyni ssenari üzrə məkan və zamanda başlaması Rusiyanın təbliğat maşının məhsuludur. İki aydan qatrıq müddətdir ki, Putin bütün dünyanı gərginlikdə saxlayır. Tez-tez nüvə siahını işlədəcəyi barədə informasiyalar yayır. Lakin bütün pisliklərin bir sonu olur. Rusiya tarixin ona verdiyi super güclü dövlət olmaq şansını bada verdi. Ona görə ki, Putinin super dövlət anlayışı iqtisadi yüksəliş, qonşularla mühriban münasibət, ədalətli cəmiyyət qurmaq anlayışından çox uzaqdır. Belə düşüncəli liderlərin super güc anlayışı, qorxu yaratmaq, ətrafdakı dövlətləri əsatərdə saxlamaq və insanlarını zombiyə çevirməkdir”.
Politoloq Elman Vəliyev isə bildirib ki, bir ölkədə rəhbərə qarşı xalq etiraz aksiyası keçirirsə, bunun 2 əsas səbəbi var: “Ölkədə sosial vəziyyət çox acınacaqlıdır, qiymətlərdə artım hədsizdirsə, xalq ayaqlanaraq tələblər irəli sürəcək. İkincisi, ölkənin rəhbəri xarici qüvvələrin leyhinə qərar qəbul edərsə, xalq hakimiyyətdəkinin istefasın tələb edəcək. Birinci səbəblə müqayisədə ikincidə istefa tələbələri daha çox biruzə verir. Bu gün İrəvanda etiraz aksiyaları keçirilirsə, bu ikinci səbəblə əlaqəlidir. Düzdür, Ermənistanda sosial çətinliklər mövcuddur, amma bunu etiraz dalğası olacaq həddə çağırmağa imkan vermirlər. Xalq Paşinyanın istefasın tələb edir. Paşinyan Azərbaycanla sülh bağlamağı ən alternativ variant olduğunu "şüursuz küləyə" başa salmağa çalışır. Amma kütlə hay-küyə tez gedən təbəqə olduğundan müxalifətin təhriklərinə tez uyur. Amma anlamırlar ki, Ermənistanın Cənubi Qafqazda az da olsa, önəmli bir fiqur etmək üçün bu kompromis vacibdir. Bir şeyi tam dərk etməliyik ki, Ermənistanla sülh müqaviləsi bağlansa da, onların "revanş ideologiyası" bitməyəcək. Etiraz aksiyaları davam edəcək. Bunu nəzərə alanlar, mütləq ki, onlara da nəsə verməlidirlər! Sülh müqaviləsi, mütləq ki, bağlanacaq. Bu müqavilə Azərbaycanın istədiyi kimi ola bilər. Avropa İttifaqı bu missiyanı öz üzərinə götürmək istəyirsə də, Kremlin dominantlığı buna imkan vermir, verməsi də çətindir. Kreml başı qarışdığı bir zamanda Cənubi Qafqazda da işlərin dolaşmasını istəmir. Kreml rıçaklarındakılarla ehtiyatlı davranmaq məcburiyyətindədir. NATO artıq Rusiyanın "gölünə öz qarmaqlarını" atıb. Avropaya meyli olanları öz orbitinə çəkəcək! Paşinyanın, sözsüz, əvvəl-axır qələmi qırılacaq. O qələm də maraqları tam ödədikdən sonra qırılacaq. Haçan baxsanız ki, Paşinyanı yuxarı güclər artıq saymır o zaman bilin ki, vədəsi dolubdur”.
Cavid