Mayis Əlizadə Əhməd Obalının İranda keçirilən prezident seçkiləri ilə bağlı fikirlərini çatdırıb.

Gunaz.tv

Qərargahı ABŞ-ın İllinoys ştatının Çikaqo şəhərində yerləşən Günaz Televiziya kanalının sahibi Əhməd Obalı İranda keçirilən prezident seçkilərinin nəticələrini "Independent Türkçe" üçün dəyərləndirib:

"Seçkilərin ikinci turunda açıq şəkildə görünən məsələ xüsusilə etnik türk-fars məsələsi idi. Məsələn, təkcə Urmiya, Təbriz, Ərdəbil, Zəncan, Qəzvin kimi Azərbaycan türklərinin çoxluq təşkil etdiyi bölgələr deyil, həm də Ölkənin digər bölgələrindəki türklər də Pezeşkianı dəstəkləyiblər. Milli Hərəkat öz gücünü İran daxilində asanlıqla səsə çevirə biləcəyini nümayiş etdirdi və biz bunu Təbrizdə əldə etdik. İnsanların dilindən 'Azərbaycan var olsun, istəməyən kor olsun!', "Hər kəs üçün türkcə mədrəsə olmalıdır" şüarları düşmürdü. Xüsusilə Təbrizi çox diqqətlə izlədim, futbol stadionunda bir dənə də olsun İran bayrağı yox idi. İranın dövlət himni səsləndiriləndə insanlar boz qurd səsləri verirdi. Beləliklə xalqımız səsini qaldıraraq qalib gəldi.

“Seçkilərdən sonrakı vəziyyəti və Pezeşkiyanın gələcəyini necə dəyərləndirməliyik?

Əvvəla onu deyim ki, etnik baxımdan türk yerləri Pezeşkiyana səs verib. Faktiki olaraq seçici fəallığının 29 faiz olduğu Kürd bölgəsinin seçicilərinin 70 faizdən çoxu Pezeşkiyanı dəstəkləyib. Deyə bilərəm ki, Bəlucistan bölgəsi daha çox Pezeşkiana səs verib. Azərbaycanın bütün bölgələrində ikinci turda yüksək iştirak Pezeşkiyan amilinin əhəmiyyətini göstərir. Məsələn, Ərdəbildə Pezeşkiyan 84,5 faiz səs toplayıb. Rejimin namizədi Cəlili cəmi 14 faiz səs toplayıb. Astaradan Rəştə qədər uzanan Gilan bölgəsində Pezeşkiyan səslərin böyük əksəriyyətini toplayıb. Amma İsfahan, Xorasan, Kirman və Yəzd kimi farsların çoxluq təşkil etdiyi bölgələr əsasən rejimin namizədi Cəlili dəstəkləyib. Halbuki İsfahan kimi böyük bir şəhər Pezeşkiyanı dəstəkləməli idi”.

“Etnik icmaların hüquqlarından danışmaq Pezeşkiyan üçün faydalı oldu”.

“Bu vəziyyət onu göstərir ki, bundan sonra İranda etnik icmaların hüquqlarını gündəmə gətirən namizəd seçkilərdə birinci olacaq. Əslində iş o yerə çatıb ki, Tehran rejiminin həvəslə dəstəklədiyi namizəd Cəlili kimi anasının guya Azərbaycan türkü olduğunu deyib. Millətimizdən səs almaq istəyirdi”.

“Farsların çoxu Pezeşkianın işinə mane olacaq”

“Pezeşkyan özünü islahatçı, indiyə qədər siyasətin ortasında saxlaya bilmiş biri kimi təqdim edir. O, dini lider Xamenei və iqtidardakı digər qüvvələrlə üz-üzə gəlməməyə diqqət yetirirdi. Parlament sədri Kalibaf və hətta Cəlili də Pezeşkiyanı dəstəkləyəcəklərini bəyan ediblər. Lakin gələcəkdə parlament sədri Qalibafın Azərbaycan türkü olduğu üçün prezident Pezeşkiyanın işinə mane olacağını görəcəyik. Farsların çoxu Pezeşkiyanın işinə mane olacaq. Yəni prezident Pezeşkiyanın seçki vədlərini yerinə yetirməsinə və bununla da ikinci müddətə seçilməsinə mane olmağa çalışacaqlar. Pezeşkian seçkidən əvvəl demişdi ki, “İran hamı üçündür, Azərbaycan türkləri, bəluclar, kürdlər, ərəblər və s. “Bu, xalqındır” dedi. Bu baxımdan onun vədlərini yerinə yetirməsinə mane olacaqlar. Və hətta panfarsistlər də onu mühasirəyə alıb seçkiqabağı vədlərini gündəmə gətirməyə mane olacaqlar. Dini lider Xamneyi prezident Pezeşkiyanla görüşmək yollarını təklif etsə də, onların əksəriyyətini mətbuata vermirlər. Biz Xamneyinin tövsiyələrini bilmirik. Bu baxımdan, düşünürəm ki, Pezeşkian radikallarla üz-üzə gəlmək istəməyəcək. Bu vəziyyət onun işinə mane olacaq. Xarici sanksiyalar İranı bu vəziyyətə gətirib.

Sanksiyaların aradan qaldırılması üçün Qərblə danışıqlar aparılmalı olduğu halda, radikallar bunu istəmir. Bu vəziyyət embarqoların qaldırılmamasına səbəb olacaq. Bundan sonra prezident Pezeşkiyanı çox çətin gündəmlər gözləyir. Ana dilimizi rəsmiləşdirəcəyinə inanmıram. Düşünürəm ki, heç olmasa məktəblərdə ana dilimizi öyrətmək mümkün olmayacaq. Bəlkə Urmiya gölünü xilas edə bilər. Azərbaycan türklərinin əksəriyyəti Pezeşkiyanın seçilməsini dəstəkləyib. Seçki gecəsi nəticələr açıqlandıqdan sonra səhərə qədər Təbrizdə bayram ab-havası yaşanıb. Bunun məqsədlərindən biri də seçkinin nəticələrinin dəyişdirilməsi cəhdinin qarşısını almaq idi. Azərbaycan Milli Əməliyyatı bu fürsətdən ağıllı istifadə etməli və varlığını çox ciddi şəkildə təsdiq etməlidir. “Bu, çox vacibdir.”

“Bu seçki fars-türk məsələsini çox ciddiləşdirib”.

“Seçki təbliğatı dövründə İran rejiminin bütün xarici əleyhdarları, şah tərəfdarları, özlərini millətçi və ya rejimin içində panfarsist kimi təqdim edənlər açıq şəkildə “Pantürkistlər hakimiyyətə gəlir, Pezeşkyanın gəlişi monqolların geri qayıtması deməkdir, monqollar İranı yenidən fəth etməməlidirlər.' Bu seçki fars-türk məsələsini çox ciddiləşdirib”.