İvan Us: “Təcavüzkarın həvəsləndirilməsi Ukraynanıvə onun tərəfdaşlarını narahat edir”

ABŞ prezidenti Donald Tramp üç gün ərzindəUkraynaya dair sülh planını təqdim edəcək. Bu barədə“New York Post” qəzeti mənbələrə istinadən yazır. Plana avropalı sülhməramlıların ölkəyə yerləşdirilməsi və Vaşinqtondan onlara maliyyə dəstəyinin göstəriləcəyi bildirilir.

“Prezident Tramp bildirib ki, o, Ukraynadakı müharibəilə bağlı təklif etdiyi sülh planının təfərrüatlarını bu həftə açıqlayacaq, o cümlədən təklif olunan atəşkəsəəməl etmək üçün Avropa qoşunlarının müharibədən əziyyət çəkən ölkəyə yerləşdirilməsi də daxil ola bilər”.

Qəzetin yazdığına görə, ABŞ Prezidenti Donald Trampın Ukrayna münaqişəsinin sülh yolu ilənizamlanması planında Kiyevin nəzarətində olan ərazilərdə Avropa qoşunlarının yerləşdirilməsi barədəbənd ola bilər.

“Planın ən çətin hissəsi təhlükəsizlik qüvvələrinin necəgörünəcəyidir. Biz onları dayanıqlı qüvvələr adlandırırıq. Bu, ukraynalıların istədiyi təhlükəsizlik zəmanətlərinin bir hissəsidir və ümid edirik ki, onlar bu zəmanətləri əldə edəcəklər”, - məlumatda qeyd olunub.

Bundan əlavə, atəşkəs rejiminə nəzarət etmək üçün Rusiya, Ukrayna və NATO üzvü olmayan üçüncüölkənin nümayəndələrinin daxil olacağı birgəkomissiyanın yaradılması məsələsinə baxılır.

“Moskva Tayms” isə hazırkı məmurların, diplomatların və Rusiya dövlət korporasiyalarındakı mənbələrin şərhlərinə istinadən məlumat yayıb ki, Kreml Rusiyanın iri dövlət şirkətlərinə ABŞ-la böyük sövdələşmələr üçün təkliflər hazırlamağı tapşırıb.

Şirkətlərə təkcə Ukraynada atəşkəs deyil, həm də təsir dairələrini əhatə edən “geniş əsaslı saziş” bağlamaq üçün ABŞ Prezidenti Donald Trampı maraqlandıra biləcək nəsə tapmaq tapşırıldığı vurğulanır.

"Hökumət, nazirliklər və korporasiyalar gecə vəistirahət günləri də daxil olmaqla, tam sürətlə işləyir, iqtisadiyyatın əsas sektorları üçün təkliflər hazırlanır. "Rosatom" və "Rosneft" öz təşəbbüslərini bölüşdülər. "Polyus Gold" qızıl yataqları ilə bağlı yeni məlumatlarıKremlə ötürüb. İşə "Rusal" və digər strukturlar da qoşulub", - mənbə bildirib.

ABŞ Prezidenti Donald Trampın nümayəndəsi Keyt Kelloq Dövlət katibi Marko Rubionun Vaşinqtonun irəliləyiş olmadığı halda sülh danışıqlarından geri çəkilə biləcəyi ilə bağlı sözlərini şərh edərkən deyib ki, ABŞ Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsindən yorulub, olduqca çox davam etdi.

Onun sözlərinə görə, Rubionun bəyanatı kifayət qədər sərtdir, lakin tam olaraq belə olmalı idi, çünki buna səbəb Vaşinqtonun baş verənlərdən yorulmasıdır

Kelloq onu da qeyd edib ki, ABŞ Prezidenti Donald Trampın komandası Ukraynada mümkün atəşkəsi təmin etmək üçün Londona səfər edəcək.

"Qısa müddətdə potensial atəşkəs barədə danışdıq. Bunu möhkəmləndirmək üçün Londona qayıdacağıq", - Kelloq bildirib.

O, Trampı Ukraynadakı müharibə ilə bağlı 90 gün ərzində gördüyü işlərə görə tərifləyib.

CNN telekanalı mənbəyə istinadən məlumat yayıb ki, ABŞ Prezidentinin xüsusi nümayəndəsi Stiven Uitkoffla Rusiya nümayəndələri arasında növbəti görüşkeçirilə bilər.

ABŞ Dövlət katibi Marko Rubio Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrovu Parisdə keçirilən görüşdə ABŞavropalılara və ukraynalılara Ukraynada atəşkəsləbağlı təkliflər verdiyi ilə bağlı məlumatlandırıb. O, qeyd edib ki, ABŞ gələn həftə Londonda avropalılar vəukraynalılarla çərçivə sazişinin elementlərini yekunlaşdırmağı planlaşdırır.

Tramp administrasiyası eyni vaxtda Moskvanı çərçivəsazişinə qoşulmağa inandırmaq üçün Stiven Uitkoffla ruslar arasında növbəti görüş planlaşdırır”, - məlumatda qeyd edilib.

Mövzu ilə bağlı Milli Strateji Araşdırmalar İnstitutunun Xarici Siyasət Araşdırmaları Mərkəzinin baş məsləhətçisi, iqtisad elmləri namizədi İvan Us “Xalq Cəbhəsi”nə deyib ki, 2025-ci ilin aprel ayının son həftələrinin əsas xəbərlərindən biri ABŞ prezidenti Donald Tramp administrasiyasının Ukraynada müharibəyə son qoymaq planının müzakirəsidir. 21 aprel 2025-ci il Prezident Tramp, Pasxa bayramından bir həftə sonra Ukraynada müharibə üçün təklif etdiyi "sülh planını" açıqlayacağını söylədi.

Aprelin 23-də Londonda ABŞ, Ukrayna və onun avropalı müttəfiqləri Rusiya-Ukrayna müharibəsindəatəşkəsin dayandırılmasına dair addımları müzakirəedəcək görüş keçiriləcək: “ABŞ prezidenti Donald Trampın “sülh planı” çərçivəsində Ukrayna, Rusiya vəNATO-dan kənar bir dövlətdən ibarət birgəkomissiyanın atəşkəs rejiminə nəzarət etməsi ideyasımüzakirə edilir.

Bu plan haqqında məlumatı “The New York Post” nəşri təqdim edib.

“Sülh sazişi”nin təfərrüatları hələ yekunlaşmasa da, yüksək səviyyəli administrasiya rəsmisi nəşrə bildirib ki, atəşkəs əldə olunarsa, Avropa qüvvələrinin Ukraynaya yerləşdirilməsini də əhatə edə bilər. "Ən çətini təhlükəsizlik qüvvələrinin necə görünəcəyidir - biz onlara möhkəmlik qüvvələri deyirik" deyib rəsmi. “Dözümlü qüvvələr ukraynalıların istədiyi təhlükəsizlik zəmanətlərinin bir hissəsidir və biz ümid edirik ki, onlar bunu əldə edəcəklər”, o əlavə edib.

Atəşkəs rejiminə nəzarət etmək üçün ruslar, ukraynalılar və üçüncü qeyri-NATO ölkəsinin “birgəkomissiyası” kimi görünən ayrıca qüvvənin yaradılması da müzakirə olunur. Belə bir missiya hər iki tərəfin silahlarını yerə qoymasını təmin etmək üçün cəbhə xəttlərinə nəzarət etməli idi.

Rəsminin dediyinə görə, ABŞ da bu işə qarışa bilər, ancaq “üçüncü tərəflə birlikdə maliyyə gücü kimi”.

Bundan əlavə, “Wall Street Journal”ın yazdığına görə, Trampın təklifinə ABŞ-ın Ukrayna Krımını Rusiya ərazisi kimi tanıması da daxil ola bilər.

“The New York Post” bu məlumatı müstəqil şəkildəyoxlaya bilmədiyini qeyd etsə də, Tramp administrasiyasının yüksək səviyyəli rəsmisi cüməgünü bildirib ki, Kiyev keçən həftə Amerika nümayəndə heyəti ilə razılaşmanın “torpaq” hissəsi, yəni Ukraynanın Rusiya tərəfindən işğal olunmuşhissələrinin Rusiya Federasiyasının suveren ərazisi kimi tanınması ilə bağlı danışıqlardan çox narahatdır.

Mənbə bildirib ki, Ukrayna ərazinin "de-yure" tanınması deyil, "de-fakto" hesab edilərsə, "öz torpaqlarının 20 faizindən imtina etməyə hazırdır".

“De-fakto” o deməkdir ki, biz rusların bu torpağı işğal etdiyini etiraf edirik, lakin biz demirik ki, (Ukrayna) həmişəlik ondan əl çəkəcək. “De-yure” o deməkdir ki, biz (rusların) bu torpaqları ələ keçirdiklərini tanıyırıq və biz onu bir daha görməyəcəyik”, - deyə rəsmi qeyd edib”.

İ.Usun fikrincə, aydındır ki, Tramp bu qənaətin nəqədər ədalətli olacağına əhəmiyyət vermədən müharibəni mümkün qədər tez bitirməyə çalışır. Məhz müharibəyə ədalətli son qoyulmaması, həmçinin 2014-cü ildən tutduğu əraziləri tanımaqla təcavüzkarın (Rusiya idi) həvəsləndirilməsi Ukraynanı və onun tərəfdaşlarını narahat edir: “Qeyd edək ki, KrımıRusiyanın ərazisi kimi tanımadığını deyən təkcəUkrayna deyil. Ukraynanın tərəfdaşlarından biri olan Türkiyə bu barədə daim danışır. Türkiyə hər dəfəUkraynanın ərazi bütövlüyündən danışanda Krımıxatırlayır. Bunun səbəbi sadədir. Krımın yerli əhalisi – Krım tatarları Türkiyəyə yaxın xalqdır. Krım tatarlarıisə Ukraynada olmaq istəyirlər.

Beləliklə, Ukrayna Rusiyanın işğal etdiyi ərazilərdən heç birini özününkü kimi tanımamaq mövqeyini müdafiə etməkdə tək olmayacaq.

Atəşkəs rejiminin monitorinqinə gəlincə, tərəflərin Ukrayna, Rusiya və Türkiyə olduğu Qara Dəniz Taxıl Təşəbbüsünün təcrübəsindən istifadə oluna bilərdi. Bəli, Türkiyə NATO-nun ikinci ordusudur, lakin Rusiya ilə yaxşı münasibətləri var, ona görə də planda düzəliş üçün yer var.

Rusiyaya gəlincə, o, əmindir ki, müharibədə qalib gəlir. Ona görə də o, sadəcə olaraq bütün məsələləri güc yolu ilə həll etmək istədiyi üçün planın əleyhinəola bilər. Üstəlik, Rusiya müharibə müxbirlərinin fikrincə, Pasxa atəşkəsi təcrübəsi göstərdi ki, Rusiyadakı bütün hərbi qulluqçular müharibəni dayandırmaq əmrini yerinə yetirməyə hazır deyillər. Burada səbəb sadədir.

Rusiya ordusunda olarkən əsgərlər mülki həyatda aldıqları puldan on dəfə (və ya daha çox) daha çox aylıq pul mükafatı alırlar. Bütün bu amillərin birləşməsi sülhə nail olmaq üçün pəncərəni çox kiçik edir”.

Cavid